Kryzys w relacjach

Joanna Ryguła & Elżbieta Mińkowska

ZADOWALACZ

Kim są "zadowalacze" i jak przestać nimi być?

Osoby, które można określić mianem "zadowalaczy", to osoby, które starają się spełniać oczekiwania innych kosztem własnych potrzeb i pragnień. Często robią to, aby uniknąć konfliktów, zdobyć akceptację lub dlatego, że czują się odpowiedzialne za szczęście innych. Oto kilka kluczowych cech, przyczyn oraz skutków bycia "zadowalaczem" oraz sposoby radzenia sobie z tym zachowaniem.

Cechy "zadowalaczy":

  • Unikanie konfliktów – zadowalacze unikają konfliktów za wszelką cenę, nawet jeśli oznacza to rezygnację z własnych potrzeb.

  • Nadmierna uprzejmość – są zawsze pomocni, nawet gdy nie mają na to ochoty.

  • Brak asertywności – mają trudności z wyrażaniem swoich prawdziwych uczuć i opinii.

  • Niskie poczucie własnej wartości – ich poczucie własnej wartości zależy od aprobaty innych.

  • Skłonność do przepracowywania się – podejmują się zbyt wielu obowiązków, by zadowolić innych, co prowadzi do wypalenia.

Przyczyny bycia "zadowalaczem":

  • Wychowanie – dzieci wychowywane w rodzinach, gdzie nie ma miejsca na wyrażanie własnych uczuć, mogą wyrosnąć na zadowalaczy.

  • Brak akceptacji w przeszłości – osoby, które nie otrzymywały akceptacji i miłości, mogą starać się zasłużyć na te uczucia poprzez zadowalanie innych.

  • Lęk przed odrzuceniem – strach przed odrzuceniem może prowadzić do prób zdobycia akceptacji innych.

Skutki bycia "zadowalaczem":

  • Wypalenie emocjonalne – ciągłe stawianie potrzeb innych na pierwszym miejscu prowadzi do wyczerpania i frustracji.

  • Zaniedbywanie własnych potrzeb – zadowalacze często zaniedbują swoje zdrowie fizyczne i emocjonalne.

  • Niezdrowe relacje – relacje stają się jednostronne, prowadząc do poczucia wykorzystania.

Jak przestać być "zadowalaczem"?

  • Praktykowanie asertywności – naucz się mówić "nie" i wyrażać swoje potrzeby w sposób jasny i bezpośredni.

  • Budowanie poczucia własnej wartości – pracuj nad pozytywnym obrazem siebie, niezależnie od opinii innych.

  • Ustalanie granic – określ, co jest dla ciebie akceptowalne, a co nie, i konsekwentnie przestrzegaj tych granic.

  • Samoświadomość – zastanów się, dlaczego czujesz potrzebę zadowalania innych i jakie emocje się z tym wiążą.

  • Rozmowa z terapeutą – profesjonalna pomoc może być pomocna w zrozumieniu i zmianie tego wzorca zachowań.

Przykład w codziennym życiu:

Wyobraź sobie, że twój przyjaciel prosi cię o pomoc w przeprowadzce, ale masz już zaplanowane inne ważne zadania na ten dzień. Jako "zadowalacz" możesz czuć się zmuszony do rezygnacji ze swoich planów, by pomóc. Jednak ucząc się asertywności, możesz powiedzieć: „Chciałbym ci pomóc, ale mam już inne zobowiązania. Może znajdziemy inny termin, który będzie pasował nam obu?”.

Zrozumienie, dlaczego stajesz się zadowalaczem i jak zmienić te nawyki, jest kluczowe dla poprawy jakości życia i relacji.
E.M.

KARANIE CISZĄ

Karanie ciszą, czyli celowe ignorowanie drugiej osoby, jest formą przemocy emocjonalnej, która może wyrządzić ogromne szkody w relacjach. W przeciwieństwie do chwilowego wycofania się dla ochłonięcia, karanie ciszą to celowe działanie mające na celu ukaranie, manipulację lub zyskanie kontroli.

Dlaczego karanie ciszą to przemoc?

  • Ignorowanie emocji i potrzeb – Cisza sprawia, że druga osoba czuje się niewidzialna i nieważna.

  • Izolacja emocjonalna – Brak rozmowy budzi w osobie karanej poczucie odrzucenia i osamotnienia.

  • Brak rozwiązania konfliktu – Milczenie zamiast dialogu utrudnia porozumienie i odbudowę relacji.

  • Manipulacja i kontrola – Cisza często jest narzędziem nacisku, które wywołuje w drugiej osobie poczucie winy lub podporządkowania.

Skutki dla osoby ignorowanej:

  • Obniżenie samooceny, poczucie, że jej potrzeby są nieważne.

  • Narastający lęk i frustracja, zwłaszcza gdy nie wie, co zrobiła źle.

  • Osłabienie zaufania i relacji, które trudno później odbudować.

Jak sobie radzić?

  • Nazwij problem – Powiedz, jak się czujesz: „Czuję się ignorowany/a, a to bardzo mnie rani. Chciałbym, żebyśmy porozmawiali”.

  • Wyznacz granice – Podkreśl, że takie zachowanie jest dla Ciebie nieakceptowalne.

  • Szukaj zrozumienia – Zastanów się, czy cisza wynika z trudności drugiej osoby w radzeniu sobie z emocjami.

  • Przeanalizuj relację – Jeśli cisza jest regularnym narzędziem przemocy, warto przemyśleć zdrowie tej relacji.

  • Milczenie w relacji nie powinno ranić – powinno być przestrzenią na refleksję i uspokojenie, a nie narzędziem, które niszczy drugiego człowieka.

Pamiętajmy, że prawdziwe zrozumienie i odbudowa relacji rodzą się z dialogu, nie z ciszy.

Zdarza się jednak, że cisza nie wynika z chęci zadawania bólu, a z UNIKANIA KONFRONTACJI. Osoba milcząca może obawiać się trudnych rozmów, czuć się niepewnie lub po prostu nie wiedzieć, jak radzić sobie z problemami. Niestety, takie unikanie również ma swoje konsekwencje. Problemy pozostają nierozwiązane, napięcie narasta, a emocjonalna bliskość w związku zaczyna zanikać.

Długotrwałe unikanie rozmów prowadzi do frustracji, osłabienia więzi i uczucia bezsilności u drugiej strony. Związek staje się coraz bardziej powierzchowny, a fundamenty intymności kruszeją.

Rozmowa, nawet trudna, jest kluczem do budowania zdrowej relacji. Milczenie nie rozwiąże problemów – rozmowa może. Jeśli jednak brak komunikacji staje się nawykiem, warto poszukać wsparcia, np. w terapii par, która pomoże odnaleźć wspólny język i odbudować więź.
J.R.

Więcej możesz przeczytać na naszej stronie FB.